10 KASIM 1938, SAAT 09.05: Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün hayata vedasının 84. Yıldönümü

.

10 Kasım 1938’de Dolmabahçe Sarayı’nda hayata gözlerini yuman Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, ölümünün 84. yılında anılıyor.

Atatürk, Birinci Dünya Savaşı’nı takip eden emperyalist işgal yıllarında Anadolu’daki direniş hareketine önderlik etmiş, savaşın ardından kurulan Cumhuriyet’in ilk Cumhurbaşkanı olmuştu.

Atatürk’ün hayata gözlerini yumduğu saat 09.05’te tüm yurtta sirenler çalacak ve saygı duruşunda bulunulacak.

Ankara Anıtkabir’de ve İstanbul Taksim Anıtı’nda da resmi 10 Kasım anma programları düzenlenecek.

Savaşın sonunda, Osmanlı’nın yenilgisinin ardından Anadolu’da emperyalist işgale karşı başlatılan ve Kurtuluş Savaşı olarak da anılan Milli Mücadele’yi örgütledi. Mustafa Kemal, 1919-1922 yılları arasında yürütülen bu çok cepheli siyasi ve askeri mücadeleye önderlik etti.

Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı ordusunda miralay olan Mustafa Kemal, Çanakkale Cephesi’nde önemli görevler üstlendi.

Kurtuluş Savaşı’nda, Batı Anadolu’da İtilaf Devletleri’nce desteklenen Yunan birliklerine, güneyde Fransız ordusuna, doğuda Ermenistan kuvvetlerine, İstanbul’da padişaha sadık milislere ve feodal güçlere karşı direniş yürütüldü.

MÜCADELENİN SONU MECLİS VE CUMHURİYET

Mücadele sırasında, 23 Nisan 1920’de “Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir” ilkesiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi kuruldu. Meclis, 24 Nisan 1920 tarihinde yaptığı ikinci toplantısında Mustafa Kemal Atatürk’ü Meclis Başkanı seçti.

Savaş, işgalcilerin kesin mağlubiyeti ve Türkiye Cumhuriyeti’nin tarih sahnesine çıkışıyla sonuçlandı.

Atatürk, 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanının hemen sonrasında Cumhurbaşkanı seçildi.

Laiklik ve demokrasi ilkeleriyle kurulan Cumhuriyet, takip eden yıllarda saltanat ve hilafeti ortadan kaldırdı.

Mustafa Kemal Atatürk ise 1938’deki ölümüne dek, dört dönem Cumhurbaşkanlığı görevini yürüterek Türkiye’de en uzun süre cumhurbaşkanlığı yapmış kişi oldu.

ÖLÜMÜNDEN 15 YIL SONRA ANITKABİR’E DEFNEDİLDİ

1938 yılı başlarında siroz teşhisi konan Atatürk, 10 Kasım 1938 sabahı saat 09.05’te İstanbul Dolmabahçe Sarayı’nda hayatını kaybetti.

Cenazesi, gerçekleştirilen törenle Ankara’ya uğurlandı ve naaşı, 21 Kasım 1938’de burada yapılan törenle Ankara Etnografya Müzesi’ndeki geçici kabrine konuldu.

Bundan 15 yıl sonra da 10 Kasım 1953’te kendisi için yaptırılan Anıtkabir’de toprağa verildi.

Vasiyetinde mal varlığını Türk Tarih Kurumu’na ve Türk Dil Kurumu’na bırakan Atatürk, kız kardeşi Makbule Atadan’ın Çankaya’da oturmasını, Makbule Atadan ile manevi kızlarına maaş ve İsmet İnönü’nün çocuklarına yükseköğrenimleri için gerekli desteğin verilmesini istedi.

ATATÜRK VE TRABZON

Türk tarihine, sonsuza dek batmayacak bir güneş gibi doğan Mustafa Kemal Atatürk; “Beş sene önce ilk kez Samsun’a ayak bastığım zaman bana kalp gücü veren yurttaşlarımın ilk safında Trabzonluların bulunduğunu asla unutmayacağım.” diyerek, Anadolu tarihi ve coğrafyasında her zaman kendine özgü bir yeri ve önemi olan Trabzon ve Trabzonlular için söylediği övgü dolu sözleri sonsuza dek tarih sayfasına bir onur belgesi olarak kalacaktır.

Trabzon’un her türlü tanıtımı yapılırken, Atatürk’ün şehrimizi 3 kez ziyaret ettiği de söylenir.

Fatih’in fetih ettiği, Yavuz’un yönettiği, Kanuni’nin doğduğu kent Trabzon Atatürk’ün kurtuluş savaşı ve sonrası aydınlanma döneminde hep yanında omuz omuza olmuştur.

Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve beraberindekiler Trabzon Türk Ocağı’nda.27 Kasım 1930 Kılıç Ali, İsmail Hakkı Tekçe, Şükrü Kaya, Recep Peker

Trabzon’a 3 kez ziyaretlerinin her ziyaretinde şehrin ve ülkenin tarihine mal olacak önemli açıklamaları hedefleri olmuştur.

11 Haziran 1937’deki son ziyaretlerinde Atatürk Köşkünde bütün mal varlığını Türk Milletine bağışladığı vasiyetnamesini yazmıştır.

Bugün hali konuştuğumuz Demiryolu ile ilgili olarak da ziyaretlerinin birinde bir emir olarak Trabzon limanının Anadolu’nun içlerine demir yolu ile bağlanmasını istemiştir.

Atatürk, Trabzon’u hep sevmiş, stratejik özelliğini hep gündemde tutmuştur. Şehrin meydanında, Atatürk’ün geç de olsa Trabzon Nutku bir anıt olarak dikilmiştir…

Atatürk’ü anmak değil, anlamak gerektiğini belirterek 84 yıl önce aramızdan ayrılırken en büyüm eserim dediği Cumhuriyet’e bağlılığımızı yeniden bildiriyor, ulu önderimizi de sevgiyle saygıyla anıyoruz…

*

10 KASIM 1938 MATEMİ GAZETELERİN TARİHİ MANŞETLERİNDE: Babamızı Kaybettik

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün 10 Kasım 1938’de ebediyete intikalini, gazeteler yıldırım baskılarla halka duyurdu, büyük acı, duygu yüklü sözlerle manşetlerine taşındı.

Atatürk’ün 10 Kasım sabahı saat 9’u 5 geçe vefatı sonrası Türk basını en hüzünlü manşetlerini o gün attı. Ulusal gazeteler yıldırım (ikinci) baskılarıyla Ata’nın vefat haberini okurlarına duyurdu.

Ata1türk’ün ebediyete intikalini, Ulus Gazetesi, “Kurtarıcını ve En Büyük Evladını Kaybettin. Türk Milleti, Sen Sağol”, Tan Gazetesi, “Babamızı Kaybettik”, Cumhuriyet Gazetesi, “Atatürkümüzü Kaybettik”, Kurun Gazetesi: “Atatürk Öldü. Türk Milleti Sen Sağol”, Son Posta Gazetesi: “Türk Milleti Ulu Şefini, İnsanlık Büyük Evladını Kaybetti” manşetleriyle haberleştirdi.

Büyük matemin yer aldığı tarihi gazeteleri yurdun dört bir yanından toplayan Gürkan Gürbüz, 10 Kasım tarihli gazetelerden oluşan koleksiyonunu “Tarihin Matem Sayfaları” adıyla sergiliyor. Gürbüz, 10 Kasım tarihli gazeteleri toplama merakının Atatürk sevgisinden dolayı başladığını söyledi.

Atatürk’ün vefatından naaşının 1953’te Anıtkabir’e nakline kadar olan süreçteki 10 Kasım tarihli tüm gazeteleri topladığını belirten Gürbüz, şöyle konuştu: “Atatürk’ün fotoğraflarını çocukken ders kitaplarının kapaklarında görüyordum. Bir gün elime geçen eski 10 Kasım tarihli gazeteden etkilenerek, kendimi 10 Kasım gazeteleriyle sınırlamak kaydıyla bu koleksiyona başladım. Süreç içerisinde önce ulusal sonra yerel düzeyde çıkan gazeteleri topladım. Daha sonra Atatürk’ün vefatının ardından düzenlenen törenlerin fotoğraflarını biriktirmeye başladım.”

10 Kasım tarihli gazete koleksiyonunun çocuklarına bırakacağı en büyük miras olduğunu ifade eden Gürbüz, “Bu anlamlı koleksiyonu bugün biz sergiliyoruz. Bizden sonra bu sergiyi evlatlarımız açsın istiyorum” dedi.

İşte 10 Kasım matemi gazetelerin tarihi manşetleri…